Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) insanların duygularının iyileşmesi için kişilerin olaylar ve durumlar karşısında gösterdikleri davranış ve düşünceleri ele alarak, bunların değişmesini sağlayarak işlerlik gösteren bir psikoterapi çeşididir.
Bilişsel Davranışçı Terapi Nasıl İşler?
BDT tedavisi ile hedef; bir durum veya olay karşısında faydası dokunmayan düşünce ve davranışların farkındalığına varılması bunların değişmesi bu sayede de duyguların iyileştirmesini sağlamaktır.
İnsanların olaylar karşısında farklı tepki vermeleri; kişilerin geçmiş deneyimleri, genetik yapısı, yetiştirilme şekli, mevcut ruh hali ile ilgilidir. BDT ise bir olay karşısında kişinin yaşamında sıkıntı yaratan duygu ve düşüncelerini saptayıp bu düşüncelerin ne kadar gerçekçi olduğunu incelemelerini sağlar. Düşüncelerin incelenmesi ve bazı davranışsal deneylerle test edilmesi ile de sıkıntı yaratan duygu ve düşüncelerin giderek azalması sağlanır.
Terapide olay-duygu-düşünce-davranış etkileşiminin farkındalığı, kişinin tedavi tamamlandıktan sonra da olaylar karşısında benzer olumsuz duyguları yaşamasına engel olur veya şiddetini azaltır.
BDT sınırları olan, belli bir düzende ilerlemesi gereken, seans dışında davranış düşünce kaydının tutulduğu, zaman zaman davranışsal deneylerin yapıldığı bir terapi yöntemidir.
Seansın belirli bir düzeni vardır. Örneğin ilk 10 dakikada duygudurum kontrolü, önceki seansla bağlantı kurma, seansların arasında kararlaştırılan ve tutulmuş kayıtların incelenmesi ve mevcut seansta hangi gündemin ele alınacağı kararlaştırır. Seansın bundan sonraki kısmında; gündemin bilişsel tekniklerle ele alınır. Gerekirse buna duygusal ve davranışsal müdahalelerin eklenmesi de planlanabilir. Seansın son kısmında ise hastayla birlikte seans özetlenir, sonraki seansa kadar geçecek olan süre için duygu düşünce kaydı tutma, yapılması gereken davranışsal deneyler belirlenir.
BDT bazı diğer terapi yöntemleri gibi geçmişe doğrudan odaklanmaz günümüzde yaşanan belirtiler ve duygularla çalışır. Tabi ki geçmiş olayların bunlar üzerine olan etkisi ele alınır ancak temel odak noktası değildir.
Bilişsel Davranışçı Terapi Ne Kadar Devam Eder?
BDT tedavisi genellikle; başlangıçta haftalık devamında azalan sıklıklarla devam ederek 8-16 seans arası sürer. Ancak hastanın içinde bulunduğu durumun (çevresel stres faktörleri gibi), hastalığın şiddetine, hasta terapist uyumuna göre aylar ve bir yıla kadar sürebilir. Örneğin; ortalama 8-16 seans olarak öngörülen tedavi süresi şiddetli Obsesif Kompulsif Bozukluk tanısı olan hastalarda daha uzun olabilirken yeni başlangıç göstermiş Panik Bozukluğu olan hastalarda daha kısa olabilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi Hangi Durumlarda Kullanılır?
BDT bir çok psikiyatrik rahatsızlıkta kullanılır. Özellikle anksiyete bozuklukları ve depresyon temel kullanım alanlarıdır. İlaçla birlikte veya ilaçsız tek başına uygulanabilir. Psikotik bozukluklar, bipolar bozukluk gibi bazı hastalıklarda ise temel tedavi yöntemi olmasa bile ana tedavi yöntemleri ile birlikte uygulanabilir.
Yaygın anksiyete bozukluğu
Panik bozukluğu
Depresyon
Obsesif kompulsif bozukluk
Sosyal anksiyete bozukluğu
Fobiler
Sağlık anksiyetesi bozukluğu
Travma ilişkili bozukluklar
Alkol veya madde kullanım bozukluğu
Bahis bağımlılığı
Yeme Bozukluklar (anoreksia nervosa, bulimia nervosa, Tıkanırcasına yeme bozukluğu)
Bu hastalıkların yanında öfke kontrol güçlüğü, uyku bozukları, ilişki ve iletişim problemlerinde de BDT uygulanabilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi mi İlaçla Tedavi mi ?
BDT anksiyete bozukluklarında ve depresyonda (Panik bozukluğu, Yaygın anksiyete bozukluğu, Sağlık anksiyetesi bozukluğu, Sosyal anksiyete bozukluğu) ilaçlar kadar etkindir. Hastalık şiddetine göre hem ilaç hem psikoterapi birlikte uygulanabilir. Ağır şiddetteki vakalarda ilaç tedavisi uygulanması gerekir, uygun durumlarda tedaviye BDT eklenir. Orta şiddetteki anksiyete bozuklukları ve depresyonda, hasta ve hekimin birlikte karar vermesi uygun olacaktır. Hafif şiddetteki depresyon ve anksiyete bozukluklarında ise ilaç kullanımında önce BDT uygulanması önerilir.
Obsesif kompulsif bozukluk, travma ilişkili bozukluklar, bazı bağımlılık/alışkanlık türlerinde ve yeme bozukluklarında ise BDT genellikle ilaçtan daha etkilidir. Ancak kombine tedavi de uygulanabilir.
BDT'nin ilaç tedavisine olan temel üstünlüğü ise nüks/yineleme oranlarının daha düşük olmasıdır.
Comentarios