Panik Atak nedir?
Panik atak; aniden ortaya çıkan, kişiyi yoğun sıkıntı ve endişe içinde bırakan korku nöbetidir. Genellikle başladıktan dakikalar sonra en şiddetli hale gelir.
Panik atak aşağıdaki belirtilerin en az dördünün görüldüğü ve genellikle on - otuz dakika arası süren sonrasında belirtilerin şiddetinde giderek azalma görülen nadiren bir saate kadar uzayabilen bir durumdur. Panik bozukluğunda görülebilen belirtiler;
Nefes açlığı, boğulma hissi
Çarpıntı, Göğüste baskı hissi
Terleme
Ölüm korkusu
Titreme
Ellerde, parmaklarda uyuşma hissi
Mide ve bağırsakta rahatsızlık hissi
Kendi bedenine yabancılaşma hissi (Depersonalizasyon)
Çevreye yabancılaşma hissi (Derealizasyon)
Baygınlık hissi
Kontrolünü kaybetme korkusudur.
Panik atak sırasında kişi delirmekten, ölmekten, felç olmaktan, kalp krizi geçirmekten korkabilir.
Panik Bozukluğu Nedir ?
Panik Bozukluğu beklenmedik panik ataklarla giden ve beklenti kaygısının da eşlik ettiği bir kaygı bozukluğu türüdür.
Beklenti kaygısı; panik atağın olmadığı durumlarda da kişinin ''panik atak yaşayacağım'' düşünceleriyle endişe yaşamasıdır.
Panik bozukluğu olan hasta, panik atak yaşayacağım kaygısıyla, panik atağın neden olacağını düşündüğü sonuçlara önlem almak amaçlı çeşitli davranışlarda bulunabilir. Bunlar;
Yanında sürekli su veya ilaç taşıma
Belirtiler görülürse başına bir şey gelmemesi için ''güvenli'' yerlerde bulunma
Belirtileri azaltmak amaçlı alkol almak olarak sayılabilir.
Kişi kendisini sürekli ''güvende'' tutma ihtiyacıyla yaşamını kısıtlayıcı davranışlarda bulunabilir. Bunlar;
İşe gitmeme
Evden çıkmama
Toplu taşıma taşıtları kullanmama
Tek başına kalamama
Tek başınayken ''güvende'' hissetmek için sürekli telefonla konuşma gibi davranışlardır.
Bu davranışlar genelde kişinin mesleki ve sosyal yaşamını engelleyecek düzeye gelir.
Her ''Panik Atak'' görülen kişide Panik Bozukluğu tanısı var mı?
Panik ataklar bütün anksiyete (kaygı/bunaltı) bozukluklarında ya da başka ruhsal bozukluklarda da ortaya çıkabilir. Bunun yanında kafein ve nikotin gibi bazı besinler ve maddeler de panik atak belirtilerine neden olabilir.
Durumsal panik ataklar birçok insanda görülebilen ve tek başına panik bozukluğu tanısı koydurmayan fizyolojik bir durumdur.
Kedi fobisi olan birinin kediyle karşılaşması ile yaşadığı panik belirtileri durumsal panik atağa örnek verilebilir. Diğer kaygı bozukluklarından yaygın kaygı bozukluğu olan bir hastada da kaygı yaratan düşünceler de panik atağa neden olabilir.
Ancak panik bozukluğunda panik ataklar genelde beklenmedik durumlarda görülür, tekrarlayıcı özelliktedir ve kişi panik atakların olmadığı zamanlarda da tekrar panik atak yaşayacağına dair endişe duyar.
Panik atak nasıl oluşur?
''Issız bir ormanda yürüdüğünüzü hayal edin. Ağaçların arasında bir hareketlilik fark ettiniz. Kulak kabarttınız ve kalbiniz hızlanmaya başladı. Karşınıza bir kurt çıktı ve size doğru geliyor! Bedeniniz bu tehdide karşı bazı tepkiler üretir. Kalbiniz daha hızlı atmaya başlar. Daha hızlı nefes almaya başlarsınız. Kaslarınız kasılı hale gelir. Göğsünüzde baskı hissedersiniz. Avuçlarınızın içi terler, sırılsıklam olmuşsunuzdur. Kaslarınızın kasılı hale gelmesiyle vücudunuzda titremeler oluşur. Zihninizde ölüm korkusu oluşmuştur. Kaçmaya başlarsınız.'' Bütün bu belirtiler tanıdık geldi mi? Böyle bir durumda çoğu insan panik atak deneyimler.
İnsanın bu tepkileri vermesinin sağlayan bir alarm sistemi olduğunu varsayalım. Örneğin; gece uyanıyorsunuz ve arabanızın alarmı çalıyor. Telaşla balkona çıkıyorsunuz ve arabanıza girmeye çalışan birini görüyorsunuz. Bu alarm sistemi sayesinde arabanızı çalmaya çalışan hırsız arabayı çalmaktan vazgeçiyor ve kaçıyor. Bu alarm sistemi sizin için koruyucu ve hayatta kalmayı sağlayacak bir durum oluşturuyor.
Başka bir arabanın alarmının ise çok hassas olduğunu düşünün. Arabanın alarmı sokakta yanından hızlı bir araba geçse veya bir top çarpsa bile çalıyor ve her seferinde tehlike içinde olduğunuzu düşünerek telaşla koşuyorsunuz.
''Alarm sistemi'' bozulmuş veya hassas olan bir kişide de tehlike arz etmeyen durumlarda dahi bu ''sistem'' harekete geçebiliyor ve panik atak belirtileri oluşuyor.
Arabadaki alarm sistemine benzer şekilde insanların beyninde de tehlikeli olarak bulunan durumları algılayan ve bunlara tepki oluşturan bazı yerler bulunmaktadır. Bunlara amigdala ve talamus gibi yapılar örnek gösterilebilir.
Panik bozukluğu olan bir kişide gerçekte tehlike olarak algılanmayacak durumlarda dahi (kalp çarpıntısı gibi fiziksel belirtiler olabilir) bu beyin bölgeleri harekete geçer. Harekete geçtikten sonra da çeşitli hormonların etkisiyle panik atak belirtileri başlar.
Comments